Czym są popularne jubileusze?

Nagrody jubileuszowe są świadczeniem pracowniczym, występującym w wielu firmach komercyjnych jak i podmiotach z sektora publicznego. Standardowo w momencie osiągnięcia przez pracownika danego stażu pracy (np. po 20 czy 30 latach pracy u danego pracodawcy) wypłacana jest mu określona krotność określonej podstawy (np. na 20-lecie wypłacana jest 2-krotność płacy minimalnej, a na 30-lecie aż 4-krotność płacy minimalnej). Aby uniknąć tzw. ZUSu pracodawcy, nagrody jubileuszowe są skonstruowane tak, aby ich płatności u danego pracownika występowały nie częściej niż co 5 lat.

Co na to Kodeks Pracy?

Kodeks Pracy nie definiuje w żaden sposób nagród jubileuszowych. W związku z tym to, czy są one wypłacane pracownikom konkretnego pracodawcy zależy od innych uregulowań, takich jak Regulamin wynagradzania, Układ Zbiorowy Pracy czy specyficzne dla danego sektora akty prawne. Na przykład służba zdrowia ma nagrody jubileuszowe szczegółowo opisane w Ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Podobnie uczelnie wyższe - tutaj regulacje można znaleźć w Prawie o szkolnictwie wyższym.

Dlaczego należy wyznaczyć rezerwy?

Zarówno KSR 6¹, jak i MSR 19², wyraźnie mówią o konieczności tworzenia rezerw na nagrody jubileuszowe. KSR 6 explicite nawet stwierdza, że wycenę rezerw na długoterminowe świadczenia pracownicze (m.in. nagrody jubileuszowe) powinien przeprowadzać licencjonowany aktuariusz, wykorzystujący podczas wyliczeń metodologię aktuarialną.

Oszacowanie kwot rezerwy na nagrody jubileuszowe jest trudne, gdyż wymaga zaprognozowania wszystkich potencjalnych płatności tego świadczenia u każdego pracownika , które mogą wystąpić w przyszłości. Należy przy tym uwzględnić szereg założeń aktuarialnych, jak prognozowane wzrosty podstaw, dyskonto, możliwość wcześniejszego odejścia na emeryturę, śmierci, odejścia z pracy itp.

Spotykane błędy przy tworzeniu rezerw

Rezerwy na nagrody jubileuszowe są nierzadko tworzone błędnie, szczególnie wtedy, gdy nie liczy ich aktuariusz lub gdy jakieś - nomen omen - biuro aktuarialne nie zatrudnia licencjonowanego aktuariusza. Typowym błędem jest bowiem tworzenie rezerw "tylko na najbliższe płatności". Jest to niedopuszczalne zarówno w świetle Ustawy o rachunkowości, Krajowego Standardu Rachunkowości KSR 6, jak i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości MSR 19. Każdy aktuariusz wyliczy rezerwy na te świadczenia pracownicze w oparciu o metodę Projected Unit Credit, a ta metoda nie pozostawia tu żadnych innym możliwości, niż uwzględnienie wszystkich prognozowanych przepływów pieniężnych w przyszłości.

Innym błędem, z którym nasi aktuariusze spotykają się przejmując wyceny po nierzetelnych biurach aktuarialnych, jest nieuwzględnianie w wycenie tzw. poemerytalnego okresu gwarantowanego. Typowy zapis prawny odnoszący się do tej konstrukcji mówi, że pracownikowi, który przechodzi na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, a do nabycia prawa do nagrody brakuje mniej niż 12 miesięcy, wypłaca się tę nagrodę w dniu rozwiązania stosunku pracy.

O ile zapis mówiący o przejściu na rentę jest zwykle niematerialny, o tyle zapis odnoszący się od przejścia na emeryturę ma bardzo często istotny wpływ na poziom rezerw i nie powinien być ignorowany bez uprzedniego przeanalizowania jego wpływu na poziom rezerw!

_________________
¹ Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” (przyjęty przez Komitet Standardów Rachunkowości w dniu 2008-10-14 Uchwałą Nr 7/08).
² Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 ( z uwzględnieniem zmian - patrz: Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 475/2012 z dnia 2012-06-05).